تکم خوانی آیینی است به قدمت نوروز و یادگاری از آداب و رسوم نوروز که همواره در سرزمین آذربایجان به عنوان آیینی ماندگار و منحصر به فرد مورد توجه مردم بوده و با روش مخصوص توسط تکم گردانها به اجرا گذاشته می شده است.این آیین سالیان دراز با آداب و رسوم کهن مردم آذربایجان عجین بوده و همه ساله با فرا رسیدن عید نوروز، مردم به انتظار تکمچی می نشستند و انتظار داشتند که تکم چی، سمبل نشاط بهاری، آنها را برای استقبال از بهار آماده سازد.
چند روزی مانده به عید، تکم چی به طور نمادین، تکم، بز ساخته شده از قطعات چوب را در کوچه‌های روستاها و شهرها می‌چرخاند و در حالی که اشعاری به زبان ترکی و با صدای دلنشین می‌خواند نوید آمدن عید را می‌داد و پاداش خود را از مردم می‌گرفت.
در گذشته غوغا و ولوله کودکان و نوجوانان در پیرامون تکم چی ها جنب و جوش خاصی به این آیین می‌داد اما صدای نوروز و نجوای آمدنش را به نوعی میتوان از تکاپو و شور و شوق زنان برای تر و تمیز کردن خانه و خریدهای نوروزی استشمام کرد و دیگر اثری از این آیین کهن نیست و اگر باشد محدود به منطقه خاصی است.
آیین تکم گردانی در مناطق مختلف آذربایجان بین ۲ چهارشنبه پایانی سال اجرا میشود .
واژه تکم Təkəm ازدو بخش "تکه" و "م" تشکیل شده است. تکه در زبان ترکی به معنی بز نر قوی هیکل که همیشه در راس گله حرکت میکند و گله را به چراگاه و محلهای معین هدایت می کند و "م" ضمیر ملکی دوم شخص مفرد است و تکم در واقع به معنی "بز نرمن" است.
به کسی که تکم را می گرداند و با ان اشعار نغز و شیرن را می خواند ، "تکم چی" می گویند.تکه به معنی بز نر پیش قراول است. اگر غیر از این باشد به آن کئچی می گویند که به معنی بز است.
تکم چی ها به طور نمادین بزی را از جنس پارچه یا قطعات چوبی ساخته و پوست بزغاله ای سیاه رنگ را هم بر روی آن کشیده و دو شاخ نیز بر سرش تعبیه می کردند. پارچه ای سرخ رنگ نیز بر روی کمر آن می انداختند. از زیر شکم دسته ای چوبی بر آن تعبیه کرده و آن را از سوراخ تخته مستطیل شکل عبور داده و در نتیجه، امکان حرکت و رقصاندن آن برای تکم چی میسر می شد.....
.
.
.
.
آردی وار...
آردینی اوخو
