تاپماجا یا چیستان نیز یکی دیگر از موضوعات ادبیات شفاهی آذربایجان است و با توجه به جای خاصی که در ادبیات شفاهی دارد از نسلهای گذشته دهان به دهان با تغییرات مختلف کم و زیاد شدن ها و حتی بعضا با تغییر مضمون و معانی جدید به اینجایگاه رسیده است. در تاپماجا علامت هر شئی و وسیله ای به شکل بسته ای می باشد و یا به وسیله های مختلف دیگری شباهت دارد که برای پیدا کردن جواب از فرد دیگری طلب می شود.... .
تاپماجا یا بیلمه جه یا باغلاما جهت گسترش و توسعه فکر کودکان بسیار مناسب و مفید است و تفریح خوبی نیز به شمار می آید.تاپماجا جای خاصی در داستانها نیز دارد چرا که در بسیاری از داستانها ، پادشاه دختر خود را به ازدواج کسی درمی آورد که بتواند پاسخ تاپماجای او را بدهد.گاه آشیقلار با اشعار تاپماجا گونه هایی به مناظره میپردازند.اما اصل تاپماجا برای تقویت هوش و فکر کودکان و نوجوانان است و در شب نشینی ها و دور هم جمع شدنها استفاده میکنند و از آنجایی که بیان تاپماجاها به شعر است کودکان خیلی زود یاد میگیرند.
تاپماجالار خیلی به نظم هستند و به شکلهای مختلفی همچون نثر ، به شکل بایاتی ، و یا حتی بعضا به جای آتالار سؤزو  پدید آمده اند. 
مثال ( به شکل بایاتی) :

دییرمانا دن  گلیر ، دورون گؤرون کیم گلیر
توخونمامیش چووالدا ، اویونمامیش اون گلیر. ( ای ده)
.
.
.
.
              آردی وار.....

آردینی اوخو
جمعه 7 دی 1397
بؤلوملر : تاپماجالار,