ادبیات و فولکلور آزربایجان

ZənGan Türk

" قیرخلی اوشاق " و کؤرپه اوشاقلارلا باغلی ایناملار

0 گؤروش
یازار:‌ Kölgə siz



یئنی دوغولموش اوشاغین ، آناسی نین دؤشونه سود گلینجه ، آغزینا بیر _ ایکی گون کره سورتر یا باشقا بیر آروادا ، امیشدیرهر دیلر . زاهی نین آناسی یا باجیسی نئچه گون اونون ال _ آیاغی برکییینجه یانیندا قالیب ، قوللوغون توتار و ائو ایشلرینی گؤرردی.... .
زاهییا قویماق ( سو ، اون و یاغ لا بیشمیش ) بیشیره ر دیلر کی چوخ دادسیز اولاردی.یئددی گون ، اگر زاهی چوخ ضعیف اولاردیسا اون گوندن سونرا ، آنا و اوشاغی ماما ایله حاماما آپاراردیلار.اون گون قوهوم _ قونشو ناهارا قوناق چاغیرار و هره اؤزونه گؤره پای ( هدیه ) گتیره ر دیلر . پای (هدیه) غالبا ساری یاغ ، یومورتا ، بعضا بال اولاردی .زاهینی آناسی اؤز ائولرینه آپارار ، بیر هفته ده اوردا باغلامایا (بسته یه ) دایانیب دینجه لردی.
کؤرپه اوشاغین قیرخی چیخینجا ( قیرخ گونلویونه کیمی ) بیر آدام اوشاق اولان اوطاغا گیره ر سه ، بلک لی کؤرپه نی گؤتوروب قاپی نین اوستونه قاوزایار و او آدام گرک کؤرپه نین آلتیندان اوطاغا گیره ردی . داها اوندان سونرا او آدام هر نئچه یول اوطاغا گیره ر سه ایدی ، کؤرپه نی قاوزامازدیلار.قیرخینجی گون اوشاغی حاماما آپاریب قیرخین تؤکردیلر... .

آذربایجان تورک خالقینین ایچنده کؤرپه اوشاقلارلا باغلی گؤزل اینام لار وار ، بو ایناملارین بیر چوخو......



آردی وار....

آردینی اوخو
سه شنبه 18 دی 1397
بؤلوملر : ایناملار(باورها),

سینامالار و کلثوم ننه سؤزلری

0 گؤروش
یازار:‌ Kölgə siz



" سینامالار" یا "کلثوم ننه سؤزلری" اعتقادات مردمی است که بیشتر به خرافه و موهومات میماند و در طول سالیان دراز دهان به دهان گشته و تا امروز باقی مانده است.برخی از این اعتقادات و سیناماها امروز هم در بین مردم وجود دارد مثلا وقتی کسی عطسه می کند می گویند باید صبر کند و ورد بخواند وگرنه ممکن است  حادثه ی بدی اتفاق بیفتد.اگر دو بار عطسه کرد نه تنها صبر کردن لازم نیست بلکه باید شتاب هم به خرج دهد.همانگونه که میبینیم این عقیده در بین مردم هنوز هم وجود دارد و معتقدان زیادی دارد.این اعتقادات بسیار گسترده است و در هر حال در رفتار و کردار انسانها تاثیر خود را گذاشته است.

برخی از محققان این ساحه، در پی یافتن دلایلی برای چنین اعتقاداتی هستند و معتقداند هر چند که این سیناماها در نگاه اول افکاری سبک و دور از عقل بنظر می آیند اما وقتی عمیق تر به مسئله نگاه کنیم و زمینه های اجتماعی آنرا در نظر آوریم به این باور خواهیم رسید که مفید بوده اند اما شاید امروز این زمینه های اجتماعی دیگر رفع شده باشد و به همین خاطر به صورت به نظر آید .
مثلا می گویند وقتی نان سنگک میخری مواظب باش که همراه سنگک،سنگ به خانه نیاوری و از سنگ تنور بدان نچسبیده باشد وگرنه فردی از خانه فوت میکند .مشخص است که این نظر ، خرافه ای بیش نیست اما چه بسا زمینه اجتماعی داشته است.از جمله معتقدند که قبلا شنهای تنور نان پزی را از رودخانه و با هزار زحمت به نانوایی می آوردند اگر با هر سنگکی چند شن کم شود نانوا را با مشکل مواجه خواهد کرد پس چنین سخنی گفته شده است تا رعایت حال شود.
 می گویند :
کسی که ناخن بلند دارد فرزند شیطان است ، مسلما این سخن برای کودکان گفته میشود تا توجه کنند و زیر ناخنشان میکروب جمع نگردد.

بنا براین این اعتقادات که تحت عنوان سیناما وجود دارند میتوانند گاهی معانی حکیمانه و منطقی داشته باشند که توجه و تلاش برای پی بردن به منطق چنین اعتقاداتی میتواند در شناخت پدران و اجدادمان ، ما را یاری کند ...
.
.
.
 ادامه دارد....

آردینی اوخو
یکشنبه 2 دی 1397
بؤلوملر : ایناملار(باورها),

چیلله گئجه سی و آداب و رسوم آن در آزربایجان

0 گؤروش
یازار:‌ Kölgə siz



چیلله گئجه سی (شب چیلله) یکی از کهن‌ترین و خاص ترین جشن‌های ترکان است که در تاریخ میلادی 21 دسامبر در کشورهای ترکیه و آزربایجان شمالی و آزربایجان ایران قید میشود. این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، به جشن و سرور میگذراندند.

چیلله به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) و سه ماه مانده به اوغوز بایرامی (نوروز) گفته می‌شود.که اولین خرید هر خانواده ای هندانه و در کنار آن انار و مبوه های متنوع و تنقلات و...(چیلله یئمک لری)

هندوانه سمبل شیرینی، خونگرمی، سرسبزی و شادابی است و مردم آزربایجان خرید شب چله خود را با انتخاب هندوانه شروع می کنند و هندوانه خریدن از رسومی است که از گذشته تاکنون باقی مانده است. که فرصت مناسبی است که خانواده ها دور هم بنشینند و به رسم گذشتگان تا پاسی از شب، هم صحبت شوند و تاپماجا و بایاتی بخوانند و شادی و سرور کنند.

در زمانهای قدیم، خانواده های آزربایجانی به رسم احترام، در این شب طولانی به ملاقات بزرگ خانواده میرفتند.

بزرگ خانواده نیز با فراهم کردن "چیلله یئمک‌لری" (خوراکیهای مخصوص چیلله)،

آنها را داخل یک سینی مسی (مجمعی) میچید و روی کرسی قرار میداد.

آتش زیر کرسی در ابتدای شب روشن میشد و افراد خانواده دور آن نشسته، شادی و سرور میکردند.

چیلله یک کلمه تورکی است به معنای نهایت کشیدگی به کنار و این شب به خاطر کشیدگی یعنی طولانی بودن آن بدین صورت نامگذاری شده است.

چیلله که جمعا 60 روز است 40 روز چله بزرگ (بؤیوک چیلله ) و 20 روز چله کوچک (کیچیک چیلله ) البته بعد از بؤیوک چیلله و کیچیک چیلله ، قاری ننه چیلله سی هم از اول اسفند تا ۱۰ اسفند ادامه می یابد و بعد از آن بایرام آیی شروع می شود.....


آردی وار.....

آردینی اوخو
سه شنبه 27 آذر 1397
بؤلوملر : آداب و مراسم,