ادبیات و فولکلور آزربایجان

ZənGan Türk

چیلینگ آغاجی

0 گؤروش
یازار:‌ Kölgə siz

چیلینگ آغاجی





ناگفته نماند این بازی در هر منطقه و شهری قواعد به خصوص و متفاوتی هم دارد مثلا در تبریز به آن " پیل دسته " نیز می گویند

بو اویون آغاجلا اوینانان اویونلارداندیر. 4 نفر یا چوخ تعداد شخص ایکی بولومه بولونورلر. تقریباً بیر متر یا هشتاد سانتی متر اندازه‌سینده «توخماق» آدلانان آغاج، بیر قاریج اندازه‌سینده «چیلینگ» آدلانان آغاج و سایی هر گروهون تعدادی ایله برابر اولان ال‌آغاجی لازیمی وسایل‌لردیر. اویون بیر هامار یئرده اوینانیر. اوردا دابانلا «هبه» آدیندا بیر بالاجا چالا دوزه‌لیر. اویونچولار هانسی گروهون اویونو باشلاماسی اوچون پوشک آتیرلار. بو اویون اوچ مرحله ده اوینانیر ؛ «توخماق» ،«قره‌یانی» و «آغ‌یانی».

«توخماغ» مرحله‌سینده اویونچو توخماغی اوجو باش‌ بارماغین یانیندا و قالانی الین آشاغاسیندان یئره ساللاناراق گؤتورور، بیر آیاغی هبه‌ده اولاراق چیلینگی گؤیه آتیب و او شکلده دوزونه وورور . مقابل گروهون نفرلری ده اللرینده اولان آغاجلا چیلینگی گویده وورماغا چالیشیرلار. وورا بیلمه‌سه‌لر، هبه باشیندا دوران اویونچو توخماغی هبه‌نین اوستونه قویور و باشدا اولان اویونچولاردان بیر نفر چیلینگی توخماغا ساری آتیر اگر چیلینگ توخماغا دَیْسه او نفر سیرادان چیخیب باشقاسی گلیر و اگر دَیْمه‌سه اویونا دوام ائدیر. چیلینگی هبه اوستونده اولان توخماغا ساری آتاندا اگر توخماق دوز چئلینگی آتانا ساری اولماسا ، چئلینگ آتان نفر چیلینگی قولاغینا قویوب و دئییر؛ « اَیری قولاغ دوز قولاغ » و هبه‌یه طرف یورویوب یاخینلاشیر و هبه اوستونده اولان گرک توخماغی دوزلده، عکس حالدا چیلینگ هبه‌یه چاتیب توخماغی وورور. توخماغ ووراندا اگر چیلینگی آتیب وورا بیلمه‌سه دئییرلر «بی پیت» و اگر متوالی اوچ دفعه اولسا اویون اوینایان سیرادان چیخیر. اوچ دؤنه ویرسا و یانماسا «قره‌یانی»یا چیخیر.

«قره‌یانی» مرحله‌سینده توخماغین اوجو جولو بارماغا ساری و اوزونو باش بارماغا ساری قالاراق، آغاجی یاندان توولایاراق بئش دفعه چیلینگی آتیب وورور، مقابل گروهون نفرلری اگر چیلینگی گؤیده آغاجلا وورسالار او نفر یانیب و سیرادان چیخیر اما وورا بیلمه‌سه‌لر چیلینگ هارا دوشوب اوردان بیر نفر اونو هبه‌یه طرف آتیر ، اگر چیلینگ هبه‌یه بیر توخماغ اندازه‌سینده یاخینلاشسا اویونچو اویوندان چیخیر عکس حالدا اویونا دوام ائدیر، یا اگر چیلینگ آتیلان زمان دوز هبه‌نین ایچینه دوشسه «هبه چوش» اولدو دئییرلر و هبه‌ده اولان بوتون اویونچولار یانیر و سیرا دییشیلیر. اویون سیراسیندا اگر چیلینگی آتیب وورا بیلمه‌سه دئییرلر بیر «ایاغ اوستی» و باشدا اولان اویونچولاردان بیری چیلینگی دوشدویو یئردن گؤتوروب، ایاغی اوستونه قویوب و هبه‌یه طرف آتیر اگر چیلینگ هبه‌نی کئچسه گروه نفرلری هامیسی یانیب و اویون دیشیلیر او سیرا دا قره‌یانی اوینایان گرک چیلینگین هبه‌دن سوووشماغینا مانع اولا. قره‌یانی ووران اولجه چیلینگی ووراندا دئییر؛
.
.
.
 
   آردی وار...

آردینی اوخو
چهارشنبه 4 اردیبهشت 1398
بؤلوملر : اویونلار(بازیها),

بازی های محلی آذربایجان " هاققیشقا "

0 گؤروش
یازار:‌ Kölgə siz



" هاققیشقا "

آذربایجان ائلی نین فولکوروندا ، جوره – جوره اویونلار واردیر . بو اویونلارین نئچه سی اوشاقلاردان ساوای ، بؤیوک لرده اویناردیلار . بونلاردان بیری « هاققیشقا » اویونودور ، چوخ گؤزل و مزه لی اویوندور .


بو اویونون وصفینده بئله گلیپ :

اویونچولار ایکی دسته یه بؤلونرلر. بیر محدوده تعیین ائدیلیب دسته لرین بیری ایچری گیره ر و او بیریسی ائشیکده قالار. ائشیکده کی لرین بیری ، بیر قیچین ییغار و تک قیچلی آتلانا – آتلانا ( هاققیشقا ) ایچریده کی لری قووالایار و جهد ائده ر اونلاری وورسون . هر هانسینا الی ده یرسه، او گرک اویوندان چیخا. ایچریده کیلرین بیری محدوده دن ائشییه چیخارسا ، یانیب و اویوندان چیخار.هاققیشقا گئدن یورولانا کیــــمی ایچریده کی لری قاوالاییب ، ووماغا چالیشاجاق. ائله کی دوشــــــدو( آیاغین یئره قویدو ) یولداشلاری نین بیر آیریسی هاققیشقا گلر و اویون بئله لیک ادامه تاپار. ایچریده کی لرین هامیسی وورولسا، بو دفعه ائشیکده کی دسته ایچری گیره ر و او بیرسی دسته ائشیکده قالار. یوخ، حتی بیر نفر ده ایچری ده کی لردن جان قورتاریب وورولمازسا و ائشیکده کی لرین هامیسی دوشرسه، یئنه همان دسته ایچریده قالار و اویون یئنی دن باشلانار.... .

فارسجا.....


آردی وار....

آردینی اوخو
شنبه 15 دی 1397
بؤلوملر : اویونلار(بازیها),