ضرب المثل یا " آتالار سؤزو " جمله ای کوتاه به نثر یا نظم است ، اکثرا دربردارنده ی پند و نصیحت و یا به عبارت بهتر تجربه های انسانهای گذشته است.این جمله ی کوتاه که در قدیم به عنوان فلسفه و نتیجه زندگی مردم به شمار می آمده است میتواند برای آیندگان راهگشای و رهنمون باشد.ایجاز و کوتاعی لفظ ، سادگی و روانی آتالار سؤز عمق اندیشه های به کار رفته در آن هر شنونده ای را به افکاری عمیق فرو برده و او را به اندیشه وا میدارد.این تجربه ها به سادگی به دست نیامده  ، بلکه در طول سده ها ، شاید هزاره ها ، صدها و هزاران مورد یکسال مشاهده شده ، از سر گذشته و نتیجه آن در یک جمله ی آهنگین بیان شده است.(م.کریمی)

این جمله های کوتاه و باارزش که به آتالار سؤزو و عنوان مَثَل در آزربایجان معروف و شناخته شده است ، در بین ترکهای کرکوک با عنوان " اسکی لر سؤزو " و دیگر ملتها "عیبرت آمیز سؤز " ، "قانادلی سؤز" ، "قیزیل سؤز" ،دیلین گولزاری" ، "خالق مکتبی" ، "روحون طبیبی" ، "آغلین گؤزو" و... شناخته شده است.(توپلاما قیلاووزو)

ضرب المثل ها، نقطه اتصال ادب رسمی به ادب شفاهی هستند. سال ها باید بگذرد تا مثلی بر زبان مردم جاری شود، مطالعه در ضرب المثل ها، که یکی از عناصر تشکیل دهنده فولکلور است؛ می تواند به خوبی خلقیات، عادات، اندیشه ی فردی و جمعی، حساسیت و علایق گوناگون مردم را نشان دهد . مثل های ملی، بازگو کننده آرزوها، احساسات و نگرش ها، شرایط اجتماعی و فرهنگی و هویت ملی و مؤلفه های آن است؛ از این رو مثل ها در مطالعات مردم شناسی و جامعه شناختی قابل توجه اند. « این جمله کوتاه و زیبا، مولود اندیشه و دانش مردم ساده و میراثی از غنای معنوی نسل های گذشته است که دست به دست و زبان به زبان به آیندگان می رسد و آنان را با آمال و آرزوها؛ غم ها و شادی ها؛ عشق ها و نفرت ها و اوهام و خرافات پدران خود آشنا می سازد» (آرین پور)

آردی وار....


آردینی اوخو
شنبه 1 دی 1397
بؤلوملر : آتالار سؤزو,